1) İŞTE DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞINA TAHSİS EDİLEN KLİSE VE MANASTIRLAR

Mardin'in Büyükşehir olmasından sonra kurulan Devir Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu, Süryanilere ait çok sayıda kilise, manastır, mezarlık gibi mülkleri kamu kurumlarına devretti. Hazine adına  tescili yapılan Süryanilere ait kilise, manastırların tahsisinin ise Diyanet İşleri Başkanlığı’na yapıldığı belirtildi.

Diyanet İşleri Başkanlığına tahsisi yapılan Süryani Cemaatine ait kilise ve manastırlardan öne çıkanlar şu şekilde:

Mardin Midyat İlçesine bağlı Mercimekli Köyü: Morla Loozor Manastırı

Mardin Midyat ilçesi Bağlarbaşı Köyü Mor Kuryakos Kilisesi

Mardin Nusaybin ilçesine bağlı Günyurdu Köyü: Mor Dodo Klisesi

Mardin Nusaybin ilçesine bağlı Üçköy küyü : Mor Melki Manastırı

Mardin Nusaybin ilçesine bağlı Dağiçi köyü: Mor Aho Kilisesi

Mardin Nusaybin ilçesine bağlı Dibek Köyü: Mor Yakup Manastırı

Mor Gabriel Manastırı Vakfı avukatlarından Av. Rudi Sümer, Türkiye'deki cemaat vakıflarının, 2002 yılına kadar yeni taşınmaz mal edinimlerinin kısıtlı olduğunu,  2002 yılından 2008 yılına kadar ise bu kısıtlamaları hafifleten bir kısım düzenlemelerin çıkartıldığını, ancak bunların yetersiz kalması üzerine 2008 yılında yeni Vakıflar Kanunu’nun çıkartıldığı, sonrasında da Vakıflar Kanunu’na geçici 11. madde eklemesi yapıldığını, daha önce yapılan kadastro çalışmalarında Vakıflara ait taşınmaz malların o dönemdeki bu kısıtlayıcı durumdan ötürü köy tüzel kişilikleri adına tescil edildiğini, 2008 yılındaki süreç ise eski uygulamalardan kaynaklı yine bazı köylerde, Vakıf yerine, Köy Tüzel Kişilikleri adına, Vakfa ait Kilise, Manastır ve diğer taşınmazların tespitlerin yapılmaya devam edildiğini belirterek,  "Bu kapsamda 14 tane yeni büyükşehir belediyesinin kurulmasına dair 6360 sayılı Kanun’un yayınlanmasından itibaren köy tüzel kişilikleri ile il özel idareleri yeni büyükşehir belediyelerin kurulduğu yerlerde ortadan kalkmıştır. Bu tasfiye sonucunda köy taşınmazları ilgili kamu kurumlarına dağıtılması amacıyla Valilik bünyesinde devir, tasfiye ve paylaştırma komisyonları kurulmuştur. Bizler de Midyat Süryani Mor Gabriel Manastırı Vakfı olarak bu köy tüzel kişiliği adına kayıtlı olup, ama gerçekte Vakfın malı durumunda bulunan özellikle kilise ve manastırlarla, Süryani mezarlıkları ve bu kilise ve manastırlara ait taşınmaz malların Vakfa iadesi için hem sözlü hem yazılı başvurularda bulunduk. Maalesef herhangi bir tatmin edici netice alamadık ve taşınmaz mallar türlerine göre ilgili kurumlara dağıtıldı. Kilise ve manastırlar Hazine adına tesciline karar verilerek, tahsisi de Diyanet İşleri Başkanlığı'na yapıldı. Süryani mezarlıkları Mardin Büyükşehir Belediyesine devredildi, bu kilise ve manastırlara ait olan araziler ise ilgili Belediye adına devredildi. Buna karşı biz şu an Devir, Tasfiye Ve Paylaştırma Komisyonu kararının iptali için dava hazırlığı içerisindeyiz." dedi.

"DİYANET, KİLİSELERİN İHTİYAÇLARI, BAKIMI VE DİN ADAMLARI İLE NE DERECE İLGİLENECEK"

Avukat Rudi Sümer, çarpıcı olan bir diğer noktanın mülkiyeti Hazine’ye devredilmesi yanında kilise ve manastırların tahsisin Diyanet İşleri Başkanlığına yapılmış olması olduğunu da ifade ederek, "Yani şayet siz mevzuat gereğince devir yapıyorsanız, tahsisini en azından müvekkil Vakfa yapabilirdiniz. Vakfın, taşınmaz mallara kadim zamandan beri bakım, koruma, din adamları tayini gibi mülkiyete dair pratiği bulunmaktadır. Ama şu an Süryani Kilise ve Manastırlarının tahsisinin Diyanet İşleri Başkanlığı’na yapılmış olunması karşısında, Diyanet İşleri Başkanlığının kilisenin ve manastırların ihtiyaçlarını ne derece karşılayabilecek, Kiliselere ne derece bakabilecek, din adamlarının ihtiyaç ve sorunları ne derece ilgilenebilecek? İşte tüm bu soru işareti noktalarını içeren hususları kamuoyunun takdirine bırakıyoruz. O nedenle, bizler yaptığımız başvurularda tahsisin en azından müvekkil Vakfa yapılmasını da gündeme getirdik. Ama maalesef o noktada da istediğimiz neticeyi alamadık. Bu durumda ibadete açık kullanılmakta olan çok sayıda tarihi manastır ve kilise, Hazine adına tescili yanında tüm kullanım hakkı, tasarrufu Diyanet İşleri Başkanına yapılması ile beraber gerçekten ortada çok  sıkıntılı bir durum ortaya çıkmış durumda. Umarız en kısa zamanda bu soruna karşı pratik bir çözüm üretilir. Bu devri ve tahsis işlemi ile ibrlikte başta Anayasamız olmak üzere, Lozan ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmelerinin’nin ihlal edildiği görüşündeyiz.” Dedi.