
AK PARTİ MARDİN'DE HAYAL KIRIKLIĞI MI YAŞAYACAK?
Mardin’de Ak Parti ve BDP’nin Seçim Düellosu...
Kim kazanacak, kim kaybedecek veya hangi aday daha güçlü?
Bu sorular hemen hemen herkesin diline bu aralar pelesenk olmuş durumda. Muhakkak ki yerel seçimlerle halk yakından ilgilendiği için günlük konuşmaların büyük bir bölümü de seçim üzerine yapılıyor. Şuan aday adaylarının partilere müracaatları tamamlandı. Yakın bir zamanda da partilerin kesin adaylarını kamuoyuyla paylaşmaları muhtemel görünüyor. Şu an partiler aday belirleme sürecindeki heyecanı yaşarken, seçmen cephesinde de bu heyecanın çok daha fazla olduğunu söyleyebiliriz.
Tüm Türkiye’de olduğu gibi Midyat halkı da 30 Mart 2014 tarihinde sandık başına gidecek. Anlayacağınız Midyat’ın önünde de kritik bir seçim var. Bir yanda siyasal partilerin diğer yanda seçmenlerin büyük bir değere bindiği sürece girilmiş bulunmaktayız!
Mardin’in Büyükşehir statüsüne geçmesiyle birlikte artık Midyat’ın Gelinkaya, Şenköy, Acırlı, Yolbaşı, Çavuşlu ve Söğütlü Belde Belediyeleri kapanacak ve hepsi ilçenin birer mahallesi olacak. Geçmiş yerel ve genel seçimlerde halk Midyat Merkez ve beldeler için ayrı ayrı oy kullanırken, şimdi ise seçmenler hem Midyat için hem de Mardin Büyükşehir Belediyesi için ayrı ayrı oy kullanacak Buna tüm köylerde seçmenlerde dâhil olacak. Bu nedenle seçimlerin önemi bir kat daha artmış durumda.
Önceki seçimlerde siyasi partiler il, ilçeler ve belde belediyeleri üzerinde tek tek analizler yapıp adaylarını belirlerken, bu seçimde ise büyük şehir adayı ile birlikte ilçe adayları da büyük bir önem arz edecek ve aday belirlemede bu faktör göz önünde bulundurulacak.
Siyasi partilerde Mardin Büyükşehir Belediyesi’nin kazanılması “Öncelikli Hedef” olarak belirlenmesi sebebiyle tüm hesaplar da bu çerçevede yapılıyor. Bu nedenle Merkez Artuklu, Midyat, Nusaybin, Ömerli, Savur, Mazıdağı, Derik, Yeşilli, Kızıltepe ve Dargeçit ilçelerinden belediye başkanlığına aday gösterilecek kişiler halktan sadece kendisi için değil, aynı zamanda Büyükşehir Belediyesi için de destek isteyecek.
KİŞİ Mİ PARTİ Mİ?
Merak edilen bir başka konu da partinin sevdiği mi, yoksa halkın sevdiği kişiyi mi aday göstereceği? Bunun bilincinde olan partilerin büyük şehir ve ilçe adaylarını birbirleri ile uyumlu ve birbirleri ile çalışabilecek olmalarına azami değeri de vermesi bekleniyor. Şu sıralar bu husus da en sık konuşulan konular arasında.
Tam da bu süreçte Gazetemiz Yazarlarından Dr. Mehmet Bedirhanoğlu, seçimlere 5 ay kala 2009 yılı YEREL SEÇİMLER ve 2011 yılı GENEL SEÇİMLER üzerinden bir durum değerlendirmesi, analiz yaptı.
İŞTE O ANALİZ…
Bilindiği üzere Midyat; farklı etnik, dini ve mezhebi farklılıkların bir arada yaşadığı tarihi bir yerleşim birimidir. Bu yerleşim biriminde ağırlıklı olarak nüfus açısından Kürtler ve Mıhallemiler yaşamakla birlikte az da olsa Süryaniler ve Türkler'de yaşamaktadır. Süryanilerin önemli bir bölümünün siyasi ve güvenlik kaygıları ile yurt dışına göç ettikleri bu nedenle de Midyat'ta ki demografik varlıklarını önemli oranda yitirdikleri görülmektedir. Aynı şekilde Yezidi’lerin de benzer nedenler ile yurt dışına göç etmeleri nüfus açısından kayda değer bir varlıklarının olmamasına neden olmuştur. Ağırlıklı olarak Midyat seçmeninin dini olarak önemli bir bölümünün Müslümanlardan oluştuğu görülmektedir.
MIHALLEMİLERİN SEÇİMDEKİ AĞIRLIĞI
Önceki seçimler dikkate alındığında Midyat nüfusunun önemli bir bölümünü oluşturan Kürtlerin ve Mıhallemilerin siyasi açısından çoğunluklu bir şekilde ve anlamlı bir oranda farklılaştıkları, Mıhallemilerin merkezden ve iktidardan yana daha doğru bir ifade ile “Devletçi” bir tutum takındıkları, seçimlerde de bu eğilimi yansıttıkları, özellikle de merkez sağ ve merkez mütedeyyin siyasi partilerden yana oy kullandıkları görülmektedir. Kürtlerin ise ağırlıklı bir bölümünün Kürt siyasetine yakın bir tutum takındıkları ve seçimlerde anlamlı bir oranda “Kimlik” hassasiyetini önceleyen Kürt siyasi partilerine meylettikleri görülmektedir. Bu açıdan bu iki farklı etnisitenin farklı siyasi tercihlerinin bundan sonra ki seçimlerde de varlığını benzer oranlarda sürdürecekleri tahmin edilebilir.
Önceki seçimler değerlendirildiğinde Kürt siyasi partilerinin Midyat'ta yaşayan Mıhalemiler’den teveccüh görmediği özellikle de Mıhallemilerin yoğunluklu olarak yaşadığı beldelerin seçim sonuçlarından anlaşılmaktadır. Bunun birçok tarihi ve siyasi nedenlerinin olduğu açıktır.
BELDE VE KÖYLERİN ETKİSİ
2009 yılı YEREL ve 2011 yılı GENEL seçimlerinin sonuçlarını karşılaştırarak, 2014 yılı YERELSEÇİM sonuçlarının analizini yapmanın daha doğru olacağını düşünüyorum. Seçim sonuçları üzerinde yaptığım incelemede Midyat’ın köylerinde Ak Parti ile BDP arasında kıran kırana bir yarışmanın yaşandığı görülüyor. Kırsal da bu seçimde BDP'nin oylarını artıracağı yapılan saha gözlemlerinden anlaşılmakla, Ak Parti'nin bir kısım oylarının ise HÜDA-PAR'a gideceği güçlü bir ihtimaldir.
Midyat’ın beldelerinde AK Parti açık ara önde olmakla birlikte BDP ise hiç varlık gösterememiştir. Bu durumun en önemli nedeninin BDP'nin hem Kürt hem de sol bir parti imajından kaynaklanmaktadır. Beldelerde Ak Parti dışında herhangi bir sağ partinin de seçime girmesi halinde yüksekçe bir oy alacağı tahmin edilmektedir, ancak bu beldelerde HÜDA-PAR'ın varlık gösterip gösteremeyeceği, varlık gösterecekse bile ne oranda göstereceği seçimin en önemli merak konusudur?
MİDYAT VE ESTEL’İN OY DAĞILIMI
Midyat merkezde de BDP’nin 2009 belediye seçimlerine oranla oylarını 2011 genel seçimlerinde arttırdığı ancak Ak Parti’nin genel seçimlerde yakaladığı başarıyı yerel seçimlerde gösteremediği, Ak Parti'nin yerel-genel seçimlerde ki aldığı oyların trajik bir şekilde farklılaştığı görülmektedir. Genel seçimlerde Midyat merkezde oyların %50'sinden fazlasını alan Ak Parti'nin yerel seçimlerde oylarının trajik bir şekilde %6'ya düştüğü, bu durumun da yerel düzeyde Ak Parti'nin Midyat'ta varlık gösteremediğini göstermektedir. Buna karşılık BDP'nin oylarında oransal olarak kısmi bir düşüş yaşandığı ancak oy veren seçmen sayısını artırdığı 2009 Yerel seçiminde oyların %36'unu alan BDP'nin 2011 Genel seçimlerinde ise %30 oy aldığı seçim sonuçlarından anlaşılmaktadır.
AŞİRETLERİN ETKİSİ
Kürt nüfusunun ağırlıklı olarak bulunduğu Midyat'ta BDP'nin diğer Kürt yerleşim yerlerinde ki gibi belirgin bir talep görmemesinin birçok nedeni olmakla birlikte özellikle Midyat'ta var olan Kürt aşiretsel kümelerinin siyasi tercihlerinden kaynaklanmaktadır ki bu aşiretlerin geçmişte Kürt siyaseti ile yaşadıkları sorunlar Kürt aşiretlerini hükümet yanlısı bir siyasi çizgiye itmiştir. Bu aşiretsel kümeler ile yapılan görüşmelerde BDP'ye yakın durdukları ancak seçimlerde bu tutumlarını yansıtmadıkları görülmektedir. Bu durumun 2014 yılı yerel seçimlerinde Midyat özelinde BDP açısından önemli bir şansın olduğu, BDP'nin bu şansı değerlendirmesi durumunda Midyat'ta oylarını tahmini olarak %15–20 civarında artırabileceği öngörülmelidir.
AK PARTİ MARDİN'DE HAYALKIRIKLIĞI MI YAŞAYACAK?
Mardin ve ilçelerinde gerek 2009 Mahalli seçim sonuçları gerekse 2011 Genel seçim sonuçları bir arada değerlendirildiğinde birkaç önemli başlık ortaya çıkmaktadır.
Başlıklar şeklinde değerlendirecek olursak:
1- Mardin ve ilçelerinde 2009 ve 2011 seçim sonuçları, oyların yerleşim birimlerine göre gösterdiği farklılık ve bu seçimlerde öne çıkan partilerin niteliği değerlendirildiğinde Mardin ve ilçelerinde ki seçmenlerin 'cepheleştikleri' ortaya çıkmaktadır. Hatta bir adım ileriye giderek Mardin ve ilçelerinde Ak Parti’nin bir koalisyon oluşturduğu, Barış ve Demokrasi Partisi dışında ki seçmenlerin önemli bir bölümünün Ak Parti’de birleştiği buna karşın Barış ve Demokrasi Partisi’nin ise bu koalisyon karşısında ezici bir üstünlüğe sahip olduğu görülmektedir. 2011 yılı genel seçimlerinde Barış ve Demokrasi Partisinin %53, Ak Parti’nin ise %31 oy aldığı seçim sonuçlarından anlaşılmaktadır. 2014 yılı seçim sonuçlarında da bu durumun devam edeceği, hatta Barış ve Demokrasi Partisi’nin oylarını artırdığı, BDP ile Ak Parti arasında ki makasın daha da açılacağı tahmini, geçerli bir tahmin olarak görülmelidir.
2- İkinci önemli bir husus, Mardin il ve ilçelerin bir arada değerlendirilmesinde 5 ilçede Barış ve Demokrasi Partisi’nin (Kızıltepe, Nusaybin, Derik, Dargeçit, Mazıdağı), 4 ilçe (Savur, Ömerli, Yeşilli, Midyat) ve il merkezinde de Ak Parti’nin Belediyeleri aldığı görülmektedir. Bu verilerin 2014 yılı mahalli seçimlerinde belirgin bir şekilde Barış ve Demokrasi Partisi lehine değişebileceği görülmektedir. Özellikle son yasal değişiklik ile Mardin'in de Büyükşehir olması Barış ve Demokrasi Partisi'ni daha da güçlendirecektir. 2014 yılı mahalli seçilerde halen Ak Parti’nin elinde bulunan Savur ve Ömerli ilçelerini Barış ve Demokrasi Partisi'nin alacağı neredeyse kesin gibidir. Midyat ve Yeşilli ilçelerinde ise Ak Parti’nin varlığını sürdüreceği ancak Midyat'ta Barış ve Demokrasi Partisi'nin seçimi kazanma olasılığının var olduğu, aday ve seçim ittifaklarında da Midyat'ta seçim sonuçlarını etkileyebileceği yapılan saha araştırmalarında görülmektedir. Mardin Merkez Artuklu ilçesinde ise Ak Parti’nin belediye başkanlığını rahatlıkla alacağı tahmin edilmektedir.
3- Savur, Mazıdağı, Derik, Dargeçit, Ömerli, Midyat ve Yeşilli ilçeleri de Barış ve Demokrasi Partisi'nin oylarını artırdığı/artıracağı verilerden anlaşılmaktadır. Mardin merkezde Ak Parti’nin oy oranını koruduğu, Nusaybin ve Kızıltepe ilçelerinde ise büyük şehir yasasının da etkisiyle Ak Parti’nin oylarının oransal olarak kısmi bir artış gösterdiği ancak bu kısmi artışın seçim sonuçlarını etkileyebilecek düzeyde olmadığı görülmektedir.
4- Mevcut sosyolojik ve siyasi tabloya bakıldığında, 2014 yılı seçim sonuçlarının neredeyse mutlak bir şekilde Barış ve Demokrasi Partisi lehine sonuçlanacağını söylemek için müneccim olmaya gerek yok. Ak Parti’nin göstereceği aday kim olursa olsun Ak Parti’nin, Barış ve Demokrasi Partisi'nden oy alamayacağı, ancak tam tersine Barış ve Demokrasi Partisi'nin göstereceği itibarlı ve sevilen şahsiyetlerin ise Ak Parti'den anlamlı oranlarda oy alabileceği, özellikle Mardin Büyükşehir Belediyesi’nin kimin alacağının Ak Parti’nin ilçelerde ki varlığına da olumlu/olumsuz etkisinin olacağı da hesaba katılmalıdır. Kısacası BDP, Ak Parti'den oy kopartabilecek ancak Ak Parti'nin BDP'den oy koparma yeteneğinin oldukça sınırlı olduğu saha araştırmalarından ortaya çıkmaktadır.
5- Mardin il ve ilçelerinde 2009 ve 2011 yılı seçim sonuçları değerlendirildiğinde, oy verilen parti ile oy veren seçmenin yerleşim birimlerine göre dağılımı arasında önemli bir bağ olduğu görülmektedir. Arap/Mahallemi nüfusunun bulunduğu yerlerde Barış ve Demokrasi Partisi'nin varlık gösteremediği, burada ki seçmenin Ak Parti'de toplandıkları, Kürt ve diğer azınlıkların ise Barış ve Demokrasi Partisi'nde toplandıkları çarpıcı bir sonuçtur. Etnik özellikler ile oy verilen parti incelendiğinde BDP'nin Araplardan oy alamadığı ancak Ak Parti’nin Kürtlerden oy aldığı görülmektedir. Bu durumun sosyolojik ve tarihi arka planı incelediğinde özellikle ‘Şark Islahat Planı’ndan günümüze değin bölgede Kürt olmayanların sistem tarafından desteklendiği tarihi metinlerden anlaşılmaktadır. Bu durumun özellikle Cumhuriyetten beri sürdüğü hatırlandığında Mardin ve civarında etnik yapılar ile oy verilen partilerin durumu daha da anlaşılır hale gelmektedir.
6- Saha araştırmalarımızda ortaya çıkan ve daha önce kamuoyu ile paylaştığımız Ahmet Türk faktörünün kelimenin tam anlamıyla Ak Parti için 'kâbus' olacağı yadsınamaz bir gerçektir. Son günlerde Barış ve Demokrasi Partisi'nin Mardin Büyükşehir Belediye Başkan adayı olacağı neredeyse kesin gibidir. Özellikle Ahmet Türk'ün bölge halkı üzerinde etnik farklılık göstermeden var olan sevimli, saygıdeğer ve itibarlı imajının Mardin seçimlerinde tüm dengeleri değiştirebilecek güçte olduğu, adayın Ahmet Türk olması halinde Ak Parti'nin adayının herhangi bir şansının olmayacağı açıktır.
HÜDA-PAR'IN SEÇİME ETKİSİ
Yaklaşık bir yıl önce kurulan ve Kürt-İslam ekseninde siyaset yapması beklenen, bölgenin 'Hamas'ı olacağı olası görülen Hüda-Par'ın ilk kuruluşunda ki sinerjiyi kaybettiği rahatlıkla söylenebilir. Barış ve Demokrasi Partisi'nin 'Sol' jargonuna karşılık Hüda-Par'ın 'Kürdistani-İslami' bir jargon ile ortaya çıkacağı ve bölgede dindar-muhafazakâr bir çizgide siyaset yapacağı tahmin edilmişse de bir yıllık süreyi Hüda-Par'ın iyi değerlendirmediği saha araştırmalarından ortaya çıkmaktadır. Hüda-Par'ın kuruluşundan itibaren Kürt Sorununa mesafeli duruşu, Robosky Katliamı konusunda ki sessizliği, Hükümete muhalefet yapma konusunda ki isteksizliği ve özellikle de Rojava'da ki olaylar karşısında ki tutumu, Hüda-Par'ın beklenen etkiyi yapmasını engelleyen hususlar olduğu söylenebilir. Tüm bu nedenler ile Hüda-Par'ın 2014 yılı seçimlerine Ak Parti lehine seçimden çekileceği, seçimlere katılsa bile istenen etkiyi yapamayacağı yapılan seçim araştırmalarından anlaşılmaktadır. Mardin ve ilçelerinde yapılan tüm araştırmalarında Hüda-Par'ın anlamlı bir oran yakalayamadığı, herhangi bir seçim çevresinde seçimi alabilecek güçten çok uzak olduğu anlaşılmaktadır.
SONUÇ OLARAK…
Bütün bunlar göz önünde bulundurulursa Türkiye’de en renkli, en çekişmeli, en kritik seçimin Midyat’ta ve Mardin Büyükşehir’de geçeceği kesin. Çok önemli bir başka husus ise Mardin ve Midyat’ın BDP’nin eline geçmesi durumunda Ak Parti Güneydoğu ve Doğu Anadolu’daki bütün önemli belediyeleri kaybetmiş olacak. Ak Parti’nin stratejik ve jeopolitik öneme sahip bu iki belediyeyi kaybetmemek için İçişleri Bakanı Muammer Güler kartını güçlü bir şekilde ön plana çıkaracağı ve Ak Parti’nin maddi ve manevi bütün imkânları cömertçe seferber edeceği göz ardı edilmemelidir.
Böylesi hareketli ve çekişmeli, bir tür referandum niteliği taşıyan bu seçimin meşru, demokratik ve adil bir zeminde genelde tüm Türkiye’ye özelde de Mardin ve Midyat’a hayırlı uğurlu olmasını temenni ediyoruz.
SEÇMEN PROFİLİ
2009 YILI YEREL SEÇİM (MARDİN) GENEL OY DAĞILIMI
AKP: 38,700 (%31)
BDP: 91,250 (%75)
2011 YILI GENEL SEÇİM (MARDİN) GENEL OY DAĞILIMI
AKP: 103.000 (%32)
BDP: 170.000 (%52)
2009 YILI YEREL SEÇİM (MİDYAT MERKEZ)
DP : 7400
BDP: 6500
AKP: 3100
ANAP: 560
SAADET: 560
2009 YILI YEREL SEÇİMİ (BELDELER)
AKP: 8780
SAADET: 1400
ANAP: 1264
DP: 4100
2011 YILI GENEL SEÇİM (MİDYAT MERKEZ)
AKP : 11252
BDP : 7000
S.BÖLÜNMEZ: 1300
2011 YILI GENEL SEÇİMİ (BELDELER)
AKP : 7800
BDP : 139
S.BÖLÜNMEZ: 948
2011 YILI GENEL SEÇİM (KÖYLER)
AKP : 3691
BDP : 3117
S.BÖLÜNMEZ: 2070
2009 YILI YEREL SEÇİM (MARDİN MERKEZ)
AKP: 15,000 (%45)
BDP 12,000 (%36)
2011 YILI GENEL SEÇİM (MARDİN MERKEZ)
AKP: 28,000 (%45)
BDP: 18,600 (%29)
2009 YILI YEREL SEÇİM (DERİK İLÇESİ)
BDP: 6000 (%76)
AKP: 1700 (%21)
2011 YILI GENEL SEÇİM (DERİK İLÇESİ)
BDP: 18,400 (%74)
AKP: 4800 (%18)
2009 YILI YEREL SEÇİM (MAZIDAĞI İLÇESİ)
BDP: 2600 (%58)
AKP: 1400 (%32)
2011 YILI GENEL SEÇİM (MAZIDAĞI İLÇESİ)
BDP: 8000 (%53)
AKP: 3000 (%28)
2009 YILI YEREL SEÇİM (NUSAYBİN İLÇESİ)
BDP: 24,000 (%82)
AKP: 3700 (%12)
2011 YILI GENEL SEÇİM (NUSAYBİNI İLÇESİ)
BDP: 37,000 (%79)
AKP: 7300 (%15)
2009 YILI YEREL SEÇİM (KIZILTEPE İLÇESİ)
BDP: 32,800 (%78)
AKP: 7500 (%15)
2011 YILI GENEL SEÇİM (KIZILTEPE İLÇESİ)
BDP: 58,400 (%62)
AKP: 23,300 (%24)
2009 YILI YEREL SEÇİM (DARGEÇİT İLÇESİ)
BDP: 2800 (%40)
SP: 1600 (%28)
2011 YILI GENEL SEÇİM (DARGEÇİT İLÇESİ)
BDP: 6100 (%59)
AKP: 2800 (%26)
2009 YILI YEREL SEÇİM (ÖMERLİ İLÇESİ)
CHP: 1300 (%53)
AKP: 1233 (%42)
BDP: 100 (%3)
2011 YILI GENEL SEÇİM (ÖMERLİ İLÇESİ)
BDP: 2200 (%33,7)
AKP: 2129 (%31,6)
2009 YILI YEREL SEÇİM (YEŞİLLİ İLÇESİ)
BDP: 49 (%1)
ANAP: 2700 (%47)
AKP: 2770 (% 49)
2011 YILI GENEL SEÇİM (YEŞİLLİ İLÇESİ)
BDP: 1600 (%23)
AKP: 4000 (%60)
2009 YILI YEREL SEÇİM (SAVUR İLÇESİ)
DP: 1000 (%53)
AKP: 938 (% 46)
2011 YILI GENEL SEÇİM (SAVUR İLÇESİ)
BDP: 5000 (%42)
AKP: 4400 (%36)
HABERE YORUM KAT
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.